QUANG DŨNG

Tiểu sử

· Quang Dũng tên thật là Bùi Đình Diệm sinh năm 1919 tại làng Phượng Trì, huyện Đan Phượng (nay thuộc Hà Nội). Trước Cách mạng Tháng Tám, Quang Dũng học trường Trung học Thăng Long. Sau khi tốt nghiệp, ông bắt đầu dạy tư ở Sơn Tây.

· Gia nhập Quân đội Nhân dân Việt Nam sau Cách mạng Tháng Tám thành công và trở thành phóng viên tiền tuyến của báo Chiến đấu lúc bấy giờ.

· Năm 1947 ông được cử đi học trường trung cấp quân sự Sơn Tây.Sau khóa học ông là đại đội trưởng thuộc Tiểu đoàn 212, Trung đoàn 52 Tây Tiến. Ông tiếp tục tham gia chiến dịch Tây Tiến lần thứ hai. Mở đường cho bộ đội xuyên Tây Bắc. Trong thời gian này ông cũng được cử làm phó trưởng đoàn tuyên truyền Lào-Việt.

· Cuối năm 1948, sau Chiến dịch Tây Tiến, ông giữ chức vụ Trưởng Tiểu ban Tuyên truyền Trung đoàn 52 Tây Tiến rồi Trưởng đoàn Văn nghệ Liên khu III.

· Đã viết nhiều truyện ngắn, kịch và triển lãm tranh sơn dầu của các họa sĩ nổi tiếng.Ông sáng tác nhạc, bài hát Ba Vì của ông nổi tiếng vùng kháng chiến. Ông viết bài thơ Tây Tiến năm 1948 khi đang dự Đại hội quân ở Liên khu III tại phố Phù Lưu Chanh (Hà Đông).

· Tháng 8 năm 1951, ông xuất ngũ.

· Sau năm 1954, ông làm biên tập viên báo Văn nghệ rồi trở lại xuất bản văn học. Ông vào tù sau khi nhật báo Nhân Văn - Giai Phẩm sụp đổ. Bài thơ "Tây Tiến" của ông được nhiều người yêu thích, được phổ biến và phổ biến rộng rãi, thậm chí được nhiều người ở Nam Bộ lúc bấy giờ yêu thích. Dù nổi tiếng nhưng anh thích sống tằn tiện và không thích khoe cái tên của mình với bất kỳ ai. Khi nhận được những lời đề nghị bỏ tiền làm thơ của những người giàu có, ông từ chối và nói: “Văn chương rẻ tiền thế sao?".

· Sau này, cũng như các nhà thơ lớn khác Nguyễn Bính, Hồ Dzếnh..., ông không sáng tác được nhiều tác phẩm xuất sắc và ra đi trong thầm lặng.Ông mất ngày 13 tháng 10 năm 1988 tại Bệnh viện Thanh Nhàn, Hà Nội sau một thời gian dài lâm bệnh.

· Năm 2001, ông vinh dự được truy tặng Giải thưởng Nhà nước về Văn học Nghệ thuật.

Đánh giá

· Anh là người tài hoa, vẽ giỏi, hát hay, làm thơ giỏi. Bài thơ Tây Tiến vừa hào hùng, vừa bi tráng, vừa lãng mạn của ông đã được chọn đưa vào chương trình phổ thông. Một số bài thơ của ông, đã được phổ nhạc như Tây Tiến (Phạm Duy phổ nhạc), Mắt người Sơn Tây (Phạm Đình Chương sáng tác hai bài thơ Đôi bờ và Mắt người Sơn Tây), Người ở Sơn Tây (nhạc Cung Tiến phổ ) nhạc ). Đặc biệt là bài thơ Anh không thể đặt tên của 4 nhạc sĩ khác nhau (Việt Dũng (tựa “Có những cuộc tình không đến trăm năm”), Phạm Trọng Cầu (tựa “Tôi mãi mãi tuổi 20”), Khúc Dương ( "Tôi mãi mãi là tuổi 20"), Quang Vinh).

· Tác phẩm tiêu biểu là các tập thơ Tiếng thơ sông Hồng (1956), Rừng biển Quê hương (1957), Mây đầu ô (1986); Lịch Sử Mùa Hoa Lúa (1950); Ký ức về làng Cerro Batalla (1976)...

· Ngày nay ở trường tiểu học phố Phùng (nay là trường cấp 3 Đan Phượng quê anh) có tượng đài Quang Dũng cải trang thành chiến sĩ Tây Tiến.

Các bài thơ nổi tiếng

· Bài thơ Bố Hạ qua bút tích nhà thơ

· Tây Tiến

· Đôi mắt người Sơn Tây

· Đôi bờ

· Quán bên đường

· Lính râu ria

Tác phẩm đã xuất bản

· Mùa hoa gạo (1950), tập truyện ngắn

· Bài thơ sông Hồng (1956), truyện thơ

· Rừng biển quê hương (1958), tập thơ in chung cùng với Trần Lê Văn

· Đường lên châu Thuận (1964), tập bút ký

· Rừng về xuôi (1964), tập bút ký

· Nhà đồi (1970), truyện ký

· Làng Đồi đánh giặc (1976), hồi ký

· Mây đầu ô (1986), tập thơ

· Quang Dũng - Tác phẩm chọn lọc (1988)

· Đoàn binh Tây Tiến (2019), di cảo - hồi kí

Hoàn cảnh sáng tác bài thơ Tây Tiến

Bài thơ Tây Tiến được sáng tác năm 1948, khi Quang Dũng rời đơn vị đi đầu quân cho đơn vị khác. Nhân hội nghị quân chính ở Phù Lưu Chanh, tác giả nhớ lại cuộc kháng chiến cùng đồng đội ở đơn vị cũ trong những năm tháng ở vùng biên giới Tây Bắc. Những ngày tháng mệt nhọc nhưng hào hùng ấy đã lay động những cung bậc cảm xúc trong tâm hồn để nhà thơ viết nên bài Tây tiến . Bằng cảm hứng lãng mạn và ngòi bút tài hoa, Quang Dũng đã khắc họa thành công hình ảnh người lính Tây Tiến trong khung cảnh thiên nhiên hùng vĩ và hoang sơ và tươi đẹp của núi rừng miền Tây. Hình tượng người lính Tây Tiến mang vẻ đẹp lãng mạn, bi tráng.

Bài thơ Tây Tiến :

Sông Mã xa rồi Tây Tiến ơi!

Nhớ về rừng núi, nhớ chơi vơi.

Sài Khao sương lấp đoàn quân mỏi,

Mường Lát hoa về trong đêm hơi.



Dốc lên khúc khuỷu dốc thăm thẳm,

Heo hút cồn mây, súng ngửi trời.

Ngàn thước lên cao, ngàn thước xuống,

Nhà ai Pha Luông mưa xa khơi.



Anh bạn dãi dầu không bước nữa,

Gục lên súng mũ bỏ quên đời!

Chiều chiều oai linh thác gầm thét,

Đêm đêm Mường Hịch cọp trêu người.



Nhớ ôi Tây Tiến cơm lên khói,

Mai Châu mùa em thơm nếp xôi.



Doanh trại bừng lên hội đuốc hoa,

Kìa em xiêm áo tự bao giờ.

Khèn lên man điệu nàng e ấp,

Nhạc về Viên Chăn xây hồn thơ.



Người đi Châu Mộc chiều sương ấy,

Có thấy hồn lau nẻo bến bờ?

Có nhớ dáng người trên độc mộc,

Trôi dòng nước lũ hoa đong đưa?



Tây Tiến đoàn binh không mọc tóc,

Quân xanh màu lá dữ oai hùm.

Mắt trừng gửi mộng qua biên giới,

Đêm mơ Hà Nội dáng kiều thơm.



Rải rác biên cương mồ viễn xứ,

Chiến trường đi chẳng tiếc đời xanh.

Áo bào thay chiếu, anh về đất,

Sông Mã gầm lên khúc độc hành.



Tây Tiến người đi không hẹn ước,

Đường lên thăm thẳm một chia phôi.

Ai lên Tây Tiến mùa xuân ấy, Hồn về Sầm Nứa chẳng về xuôi.