BẰNG VIỆT

Bằng Việt (tên thật Nguyễn Việt Bằng, sinh ngày 15 tháng 6 năm 1941) là một nhà thơ Việt Nam, quê gốc tại xã Chàng Sơn, huyện Thạch Thất, Thành phố Hà Nội. Ông từng đảm nhiệm vai trò Chủ tịch Hội đồng thơ Hội Nhà văn Việt Nam và Chủ tịch Hội Liên hiệp Văn học Nghệ thuật Hà Nội.

Tiểu sử

Bằng Việt, tên thật là Nguyễn Việt Bằng, sinh ngày 15 tháng 6 năm 1941 tại phường Phú Cát, thành phố Huế nhưng có cuộc sống tuổi thơ ở huyện Thạch Thất, tỉnh Hà Tây (nay thuộc thành phố Hà Nội). Sau khi tốt nghiệp khoa Pháp lý, Đại học Tổng hợp Kiev. Liên Xô năm 1965, ông trở về Việt Nam và làm việc tại Viện Luật học thuộc Uỷ ban Khoa học Xã hội Việt Nam. Năm 1969, ông chuyển sang công tác tại Hội Nhà văn Việt Nam và tham gia công tác ở chiến trường Bình Trị Thiên năm 1970 với tư cách phóng viên chiến trường và làm việc tại Bảo tàng truyền thống cho đoàn Trường Sơn. Năm 1975, ông công tác tại Nhà xuất bản Tác phẩm mới.

Năm 1983, Bằng Việt chuyển đến Hội Văn nghệ Hà Nội và được bầu làm Tổng thư ký Hội Văn học nghệ thuật Hà Nội (1983-1989). Ông cũng tham gia sáng lập tờ báo văn nghệ Người Hà Nội (xuất bản từ năm 1985). Sau đó, ông được bầu làm Uỷ viên Uỷ ban toàn quốc Liên hiệp các Hội Văn học nghệ thuật Việt Nam và làm tổng biên tập cho tờ tạp chí Diễn đàn Văn nghệ Việt Nam trong giai đoạn từ 1989 đến 1991.

Năm 2001, Bằng Việt được bầu làm Chủ tịch Hội Liên hiệp Văn học nghệ thuật Hà Nội và tái đắc cử cho nhiệm kỳ 2006 - 2010.

Tại Đại hội lần thứ VII của Liên hiệp các Hội Văn học Nghệ thuật Việt Nam vào tháng 9 năm 2005, ông được bầu làm một trong 5 Phó Chủ tịch Liên hiệp.

Ngoài ra, ông cũng từng giữ các vị trí như Thư ký thường trực và Phó Chủ tịch Hội đồng Nhân dân thành phố Hà Nội trong thời gian từ 1991 đến 2000.

Sau Đại hội Hội Nhà văn Việt Nam lần thứ VII, ông đã nộp đơn xin từ chức vị trí Chủ tịch Hội đồng Thơ do công việc.

Sự nghiệp

Bằng Việt bắt đầu sáng tác thơ từ khi mới 13 tuổi. Bài thơ đầu tiên của ông, mang tựa đề "Qua Trường Sa", được công bố vào năm 1961. Ông đã khám phá và thể hiện nhiều thể loại thơ khác nhau, từ thơ không vần đến thơ rập khuôn, với những hình thức thơ đã có trong cả thơ Việt Nam lẫn thế giới. Năm 1968, tập thơ đầu tay mang tên "Hương cây - Bếp lửa", do Bằng Việt và Lưu Quang Vũ cùng sáng tác, được xuất bản lần đầu. Tuy nhiên, nó mới được tái bản sau 37 năm.

Bên cạnh sáng tác thơ, Bằng Việt cũng có những đóng góp quan trọng trong việc dịch thơ của các nhà thơ quốc tế, bao gồm Yannis Ritsos (Hy Lạp), Pablo Neruda (Chile), và các nhà thơ Nga cổ điển và hiện đại như A. Pushkin, M. Lermontov, S. Esenin, E. Evtushenko, O. Berggoltz, M. Aliger, A. Tvardovsky, M. Dudin, A. Akhmatova, R. Gamzatov, cũng như các nhà thơ Pháp như G. Apollinaire, P. Eluard, J. Prévert. Ông cũng tham gia biên soạn một số từ điển văn học.

Bằng Việt từng hoạt động trong lĩnh vực luật, trước khi thôi nhiệm kỳ cuối cùng tại Hội đồng Nhân dân thành phố vào năm 2000.

Tác phẩm

Bằng Việt và Lưu Quang Vũ đồng tác giả tập thơ Hương cây - Bếp lửa (1968, 2005), chứa 21 bài thơ. Trong đó, bài Bếp lửa đã được chọn để in trong sách giáo khoa phổ thông lớp 9 THCS Học kì 1 trên trang 143, 144, 145.

Bài thơ Bếp lửa mô tả hình ảnh một bếp lửa chìm trong sương sớm, đầy niềm yêu thương và khoai sắn ngọt bùi. Bài thơ cũng miêu tả lại quan niệm đời sống của bà về việc giữ thói quen dậy sớm, nhóm bếp lửa ấp iu nồng đượm và các nồi xôi gạo mới sẻ chung vui. Tác giả nhấn mạnh sự thiêng liêng của bếp lửa trong đời sống gia đình, đó là nơi truyền tải niềm vui và tình cảm yêu thương.

Bên cạnh tập thơ Hương cây - Bếp lửa, Bằng Việt còn sáng tác và xuất bản nhiều tập thơ khác như: Những gương mặt - Những khoảng trời (Some faces and pieces of sky; 1973), Đất sau mưa (1977), Khoảng cách giữa lời (1984), Cát sáng (1985), Bếp lửa - Khoảng trời (1986), Phía nửa mặt trăng chìm (1995), Ném câu thơ vào gió (2001), Thơ trữ tình (2002), Thơ Bằng Việt (2003), Nheo mắt nhìn vào gió (2008) và Hoa tường vi (7-2018).

Dịch thuật

Hãy nói bằng ngôn ngữ của tình yêu (1978), thơ Yannis Ritsos (Hy Lạp), dịch chung với Tế Hanh, Phạm Hổ, Đào Xuân Quý
Lọ lem (1982), thơ E. Evtushenko (Nga)
TASS được quyền tuyên bố, tiểu thuyết Liên Xô
Thơ trữ tình thế giới thế kỷ XX (hợp tuyển thơ dịch; 2005), Nhà xuất bản Văn Học và Công ty Văn hóa Việt

Biên soạn
Mozart, truyện danh nhân
Từ điển Văn học, 2 tập, Nhà xuất bản Khoa học xã hội, 1983-1984, đồng tác giả
Từ điển Văn học (bộ mới), Nhà xuất bản Thế giới, 2004, đồng tác giả
Từ điển tác gia văn học nước ngoài, đồng tác giả, Hữu Ngọc chủ biên