PHAN THỊ THANH NHÀN

Tiểu Sử

Phan Thị Thanh Nhàn sinh 9/8/1943 tại phường Tứ Liên, quận Tây Hồ, Hà Nội. Bà làm thơ từ sớm, đầu thập niên 1960 đã có thơ đăng báo. Năm 1969, bài thơ Hương thầm của bà đoạt giải nhì cuộc thi thơ của báo Văn nghệ. Bà là hội viên Hội Nhà văn Việt Nam, Ủy viên Ban chấp hành Hội trong giai đoạn 2001-2005. Ngoài làm thơ, bà còn viết báo, truyện ngắn, truyện cho thiếu nhi. Phan Thị Thanh Nhàn kết hôn với nhà thơ Thi Nhị, đã mất năm 1979. Hiện nay, bà đang sống cùng con gái duy nhất tại Hà Nội.

Phan Thị Thanh Nhàn được tặng Giải thưởng Nhà nước về văn học nghệ thuật năm 2007.

Tác phẩm

Tháng giêng hai (thơ, 1969) in chung

Hương thầm (thơ, 1973)

Chân dung người chiến thắng (thơ, 1977)

Xóm đê ngày ấy (truyện thiếu nhi, 1977)

Hoa mặt trời (1978)

Ánh sáng của anh (1978)

Tuổi trăng rằm (truyện thiếu nhi, 1982)

Bông hoa không tặng (thơ, 1987)

Nghiêng về anh (thơ, 1992)

Bỏ trốn (truyện thiếu nhi, 1995)

Bài thơ cuộc đời (thơ, 1999)

Thơ với tuổi thơ (thơ, 2002)

Con muốn mặc áo đỏ đi chơi (thơ, 2016).

Thành tựu nghệ thuật

Phan Thị Thanh Nhàn viết nhiều thơ tình, theo năm tháng, những bài thơ tình của bà từ nhẹ nhàng, tươi tắn chuyển sang giàu trải nghiệm, trăn trở nhưng độ lượng hơn. Nhưng dù thế nào, những bài thơ của bà vẫn rất chân thành, gần gũi và vì thế chiếm được chỗ trong lòng người đọc. Bài thơ Hương thầm của bà đã được nhạc sĩ Vũ Hoàng phổ nhạc năm 1984 và cũng trở nên nổi tiếng, cái Hương thầm ấy vẫn sẽ còn lan toả:

Cửa sổ hai nhà cuối phố

Chẳng hiểu vì sao không khép bao giờ

Đôi bạn ngày xưa học chung một lớp

Cây bưởi sau nhà ngan ngát hương đưa

Giấu một chùm hoa trong chiếc khăn tay

Cô gái ngập ngừng sang nhà hàng xóm...

Một số bài thơ tiêu biểu

Hương thầm

Con đường

Không đề

Trời và đất

Làm anh

Bảo Lộc

Các cuộc thi tham gia với cương vị Giám khảo

Cuộc thi Viết thư Quốc tế UPU (Việt Nam)

Từ năm 2000 đến nay, Phan Thị Thanh Nhàn đã tham gia làm giám khảo nhiều cuộc thi, mà nổi bật nhất là cuộc thi Viết thư Quốc tế UPU dành cho Thiếu nhi (do Việt Nam tổ chức). Bà là một trong 10 Giám khảo Chung kết có công lao lớn nhất trong việc chọn lựa những tác phẩm văn học có chất lượng nhất, đại diện Việt Nam dự thi Quốc tế và đoạt nhiều giải thưởng danh giá. Qua hơn 15 năm liên tục tham gia cuộc thi với cương vị là Giám khảo, Phan Thị Thanh Nhàn cùng một số nhà văn nổi tiếng khác như Tạ Duy Anh, Lê Phương Liên, Phong Điệp, v.v... đã góp phần không nhỏ trong việc giúp học sinh Việt Nam thể hiện tài năng, bản lĩnh của mình trên trường Quốc tế với 11 giải Quốc tế do UPU và UNESCO trao tặng (trong hơn 25 năm Việt Nam tham gia). Hiện tại, bà vẫn tiếp tục nhận lời mời trở thành Giám khảo Quốc gia cuộc thi lần thứ 51 - 2021.

Gia đình

Bà có hai người em trai. Người thứ nhất là liệt sĩ Phan Hữu Khải (1953-1972), nhân vật nam chính trong bài thơ "Hương thầm" của bà. Người thứ hai là Phan Hữu Tuấn (1955-), Trung tướng Công an nhân dân Việt Nam, nguyên Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Tình báo, Bộ Công an Việt Nam. Ngày 31/7/2018, TAND TP Hà Nội tuyên phạt Phan Hữu Tuấn 7 năm tù về tội nêu về tội "Cố ý làm lộ bí mật Nhà nước". Chiều 30/1/2019, TAND Hà Nội xử phạt Phan Hữu Tuấn thêm 5 năm tù về tội Lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ. Bị cáo này tổng lĩnh 12 năm tù.

Trích dẫn một số bài thơ tiêu biểu của bà :

TRÍCH TÁC PHẨM:

Hương thầm

Cửa sổ hai nhà cuối phố

Không hiểu vì sao không khép bao giờ

Ðôi bạn ngày xưa học cùng một lớp

Cây bưởi sau nhà ngan ngát hương đưa



Giấu một chùm hoa trong chiếc khăn tay

Cô gái ngập ngừng sang nhà hàng xóm

Bên ấy có người ngày mai ra trận



Họ ngồi im không biết nói năng chi

Mặt chợt tìm nhau rồi lại quay đi

Nào ai đã một lần dám nói?



Hoa bưởi thơm cho lòng bối rối

Anh không dám xin

cô gái chẳng dám trao

Chỉ mùi hương đầm ấm thanh tao

Không giấu được cứ bay dịu nhẹ



Cô gái như chùm hoa lặng lẽ

Nhờ hương thơm nói hộ tình yêu

(Anh vô tình mà chẳng biết điều

Tôi đã đến với anh rồi đấy...)



Rồi theo từng hơi thở của anh

Hương thơm ấy thấm sâu vào lồng ngực

Anh lên đường

hương sẽ theo đi khắp

Họ chia tay

vẫn chẳng nói điều gì

Mà hương thầm thơm mãi bước người đi.

1969



Với mùa thu



Bỗng dưng lạnh nhạt với đời

Không còn rung động trước lời yêu thương

Nhiều khi điện thoại rung chuông

Giả vờ đi vắng không buồn cầm nghe

Soi gương, mình ngán mình ghê

Nếp nhăn đuôi mắt tràn về khóe môi.

Họp hành chỉ lặng im thôi

Hình như hết cả niềm vui nỗi buồn!



Chiều nay lòng bỗng bồn chồn

Chiều nay sao chợt tơ vương mơ hồ

Hóa ra trời chớm vào thu

Se se gió lạnh, lá vừa rơi nghiêng...



Thì ra lòng vẫn còn duyên

Với trời đất với thiên nhiên tuyệt vời.



Làng quê

Như chưa hề nghe bom rơi

Làng quê vẫn tự bao đời bình yên



Khói cơm chiều nhẹ bay lên

đường thôn vương vít mùi thơm ngọt ngào

Hoa xoan thả tím mặt ao

hoa ngâu hoa bưởi lẫn vào hoa chanh

Rơm phơi quấn quít bàn chân

lại mùi đất ải lẫn cùng cỏ tươi



Cánh đồng vẫn lúa vẫn khoai

bàn chân đất vệt tay chai cần cù

Dẫu bom đạn của quân thù

qua mưa lụt đến hanh khô xé đồng

Hết hè thu lại chiêm xuân

Vẫn nuôi cả nước tảo tần - làng quê



Thế mà nép dưới chân đê

rì rào ao cá bờ tre dịu hiền

ẦU ơ ru cháu ru em

Cái nôi nhân ái làm nên cuộc đời



Làng quê - gốc của tình người

sáng trong sâu nặng như lời mẹ ru.