XUÂN QUỲNH

Thân thế

· Bà tên thật là Nguyễn Thị Xuân Quỳnh, sinh ngày 6 tháng 10 năm 1942. Sinh ở xã Văn Khê, thành phố Hà Đông, tỉnh Hà Tây (giờ là phường La Khê, quận Hà Đông, Hà Nội) . Sinh ra một gia đình công nhân có mẹ qua đời sớm và bố thường đi làm thuê vắng nhà nên Xuân Quỳnh được bà ngoại nuôi dưỡng lúc bé xíu đến ngày khôn lớn.

· Sự nghiệp

· Tháng 2 năm 1956, Xuân Quỳnh được Trung ương Đoàn lựa chọn và phát triển làm biên đạo múa. Bà đã lưu diễn nhiều nơi ở châu âu và dự Hội nghị Thanh niên và Sinh viên Quốc tế năm 1959 tại Vienna, Áo.

· Từ 1962 đến 1964, Xuân Quỳnh bắt đầu Trường Bồi dưỡng lớp người viết văn mới của Hội Nhà văn Việt Nam (Khoá I) . Sau khi hoàn thành, cô học viết cho báo Văn nghệ và báo Phụ nữ Việt Nam. Xuân Quỳnh là cộng tác viên của báo Văn nghệ từ năm 1967 và là Uỷ viên BCH Hội Nhà văn Việt Nam khoá III. Năm 1973, Xuân Quỳnh đi bước nữa với người sáng tác kịch nói, nhạc sỹ Lưu Quang Vũ. Trước đấy, năm, Xuân Quỳnh cưới lần nữa và chia tay với nhạc sỹ Đoàn Văn công của Nhân dân miền Trung. Từ năm 1978 sau khi ly hôn, Xuân Quỳnh trở thành biên tập ở Nhà xuất bản Tác Phẩm Mới.

· Xuân Quỳnh gặp tai nạn giao thông chết ở gần cầu Phú Lương thuộc thành phố (nay là thị xã) Hải Dương, tỉnh Hải Dương vào 29 tháng 8 năm 1988 chung với chồng là Lưu Quang Vũ và con trai Lưu Quỳnh Thơ khi mới 13 tuổi.

· Năm 2001, Nhà nước truy tặng ông Giải thưởng Văn học Nghệ thuật. Ngày 30/3/2017, Chủ tịch nước Trần Đại Quang đã chính thức ký Nghị quyết số 602 truy tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh về Văn học Nghệ thuật cho cố nhà thơ Xuân Quỳnh. với hai bài thơ, lời ru dưới đất và trời trong trứng.

Tác phẩm

Các tác phẩm chính:

· Hoa dọc chiến hào (thơ, in chung, 1968), 28 bài thơ

· Gió Lào, cát trắng (thơ, 1974)

· Lời ru trên mặt đất (thơ, 1978), 34 bài thơ

· Cây trong phố – Chờ trăng (thơ, in chung phần Chờ trăng, 1981)

· Sân ga chiều em đi (thơ, 1984)

· Tự hát (thơ, 1984)

· Hoa cỏ may (thơ, 1989), 18 bài thơ

· Thơ Xuân Quỳnh (1992, 1994)

· Thơ tình Xuân Quỳnh – Lưu Quang Vũ (1994)

· Không bao giờ là cuối (thơ, 2011), 21 bài thơ

· Tiếng gà trưa (1984)

· Các tác phẩm viết cho thiếu nhi

· Mùa xuân trên cánh đồng (truyện thiếu nhi, 1981)

· Truyện Lưu Nguyễn (truyện thơ, 1985)

· Bến tàu trong thành phố (truyện thiếu nhi, 1984)

· Vẫn có ông trăng khác (truyện thiếu nhi, 1986)

· Tuyển tập truyện thiếu nhi (1995)

· Chú gấu trong vòng đu quay (tập truyện)

Các bài thơ được phổ nhạc

· Mẹ của anh (Trịnh Vĩnh Thành)

· Thành tựu nghệ thuật

· Thơ Xuân Quỳnh dồi dào tình cảm, với những sắc thái trái ngược nhau như thể bởi cá tính rất trẻ con của Xuân Quỳnh. Những bài thơ của xuân quỳnh, khi cười, khi khóc và khi vui, những cảm xúc của bà thật sâu sắc vì được thể hiện bởi cái tinh tế của một người phụ nữ vừa là con, vừa là vợ lại cũng là mẹ. Những vần thơ của Xuân Quỳnh đã trở nên bất hủ như Con tàu và biển cả, Sóng (sáng tác năm 1967, đăng trong tuyển tập Hoa ven sông xuất bản năm 1968) , Hoa sim, Tiếng ru, Nói chuyện với bạn v.v nhiều Những vần thơ Buồn trong Tiếng gà trưa và Cổ tích về người (Bài ru trên cỏ, Nxb Tác phẩm mới, 1978) đã từng in ở sách văn học Việt Nam. Nhạc sĩ Phan Huỳnh Điểu đã viết thành công các bài thơ: Thuyền và biển cả (4/1963), Thơ tình mùa thu của Xuân Quỳnh.

Gia đình

· Đã kết hôn hai lần. Cô kết hôn lần nữa với nghệ sỹ violon Lưu Tuấn. Xuân Quỳnh và Lưu Tuấn có một con trai là Lưu Tuấn Anh, sau khi ly dị chồng, cô đã đưa chồng con về ở một ngôi nhà lớn trên phố Huế, Hà Nội.

· Bà kết hôn lần thứ hai vào năm 1973 Lưu Quang Vũ (1948 – 1988) . Lưu Quang Vũ thua Xuân Quỳnh 6 tuổi đã lấy vợ là nsưt Tố Uyên (1948 -) năm 1972 và có một con trai với Tố Uyên tên là Lưu Minh Vũ. Tháng 2 năm 1975. Lưu Quang Vũ và Xuân Quỳnh có chung một con trai là Lưu Quỳnh Thơ (tên là Mị) . Lưu Quỳnh Thơ sau đó đã mất tại tuổi 13 chung với mẹ vì bị tai nạn giao thông năm 1988.

Vinh danh

· Ngày 06/10/2019, nhân sinh nhật lần thứ 77 của thi sĩ Xuân Quỳnh. Google đã đổi ảnh biểu tượng của logo trên trang chủ, trở thành tấm tranh có chân dung thi sĩ Xuân Quỳnh cùng hình ảnh con thuyền lướt. giữa làn gió và đàn chim sẻ trên bầu trời. Hình ảnh này là một phần của bộ sưu tập Google Doodles, được lập nên nhằm vinh danh người và sự kiện nổi bật và gợi nhắc có ý nghĩa to lớn trên khắp hành tinh. Cùng với nhạc sỹ Trịnh Công Sơn và chân dung hoạ sĩ Bùi Xuân Phái được Google giới thiệu trên trang chủ, Xuân Quỳnh thành danh nhân Việt Nam thứ sáu và là người phụ nữ Việt Nam duy nhất được Google tôn vinh.

· Tại Hà Nội, tên tuổi bà được gắn trên một con đường thuộc quận Cầu Giấy và hiện trong khu vực đô thị Trung Yên. Ở Sài Gòn, có một con đường mang tên là Xuân Quỳnh.