ANH THƠ

Anh Thơ, sinh ngày 25 tháng 1 năm 1918và mất ngày 14 tháng 3 năm 2005, là một nhà thơ nữ Việt Nam. Anh Thơ còn có các bút danh khác là Hồng Anh, Tuyết Anh, Hồng Minh và tên thật của bà là Vương Kiều Ân.

Tiểu sử

Anh Thơ, tên thật là Vương Kiều Ân, sinh ra tại thị trấn Ninh Giang, huyện Ninh Giang, tỉnh Hải Dương và quê gốc ở thị xã Bắc Giang, tỉnh Bắc Giang. Bố mẹ bà đều là những người công chức và nho giáo, phải di chuyển nhiều nơi theo công tác. Vì vậy, Anh Thơ phải chuyển trường nhiều lần từ Hải Dương đến Thái Bình rồi trở về Bắc Giang nhưng vẫn chưa hoàn thành bậc học tiểu học.

Tuy không có nhiều cơ hội được học tập trong môi trường trường lớp, Anh Thơ luôn đam mê văn học và phát triển sớm khi 17 tuổi đã viết tập thơ Bức tranh quê nhận được giải khuyến khích của Tự Lực Văn Đoàn. Bà cũng tham gia viết bài cho báo Đông Tây và một số tờ báo khác.

Cũng giống như gia đình bên ngoại, một gia đình Nho giáo, Anh Thơ cũng chịu ảnh hưởng lớn từ phong cách văn học truyền thống của những người tiền bối. Thêm vào đó, cuộc đời khó khăn, tù tội của một cô gái lớn lên trong gia đình Nho giáo đã góp phần tạo nên phong cách sáng tác của Anh Thơ. Bà lúc đầu viết với bút danh Hồng Anh, nhưng sau đổi thành Anh Thơ.

Trong thời điểm phong trào "Thơ mới" đang phát triển, Anh Thơ đã lựa chọn con đường thơ để tỏa sáng và khẳng định giá trị của phụ nữ trong xã hội hiện đại. Từ năm 1931, bà đã bắt đầu đăng các bài thơ trên báo và tập thơ đầu tiên của bà, "Bức tranh quê" (in năm 1941), gồm 45 bài thơ miêu tả những cảnh vật nông thôn theo mùa và với một cách nhìn độc đáo và nhạy cảm. Tập thơ này được coi như mở đầu cho một trào lưu riêng trong phong trào "Thơ mới", tập trung vào việc tái hiện vẻ đẹp của nông thôn Việt Nam. Dù những bức tranh về thiên nhiên có vẻ như vô tình và khách quan, chúng vẫn thể hiện khát khao sống và yêu đương của một tâm hồn thiếu nữ muốn giải thoát khỏi sự ràng buộc của xã hội. Trước khi cách mạng tháng Tám nổ ra, Anh Thơ đã viết một tiểu thuyết về cuộc đời của một người phụ nữ ("Răng đen" - năm 1943) và hai tập thơ kết hợp với các tác giả khác ("Xưa" - năm 1943 và "Hương xuân" - năm 1944).

Năm 1945, khi cách mạng tháng Tám diễn ra, Anh Thơ tham gia vào Việt Minh và trở thành Bí thư huyện Hội phụ nữ của bốn huyện Việt Yên, Lục Ngạn, Bắc Sơn và Hữu Lũng (tỉnh Bắc Giang) và ủy viên thường vụ Tỉnh hội phụ nữ hai tỉnh Bắc Giang và Lạng Sơn. Thơ của bà trong thời gian này thể hiện nhiều tâm tình và hình ảnh của người phụ nữ trong hậu phương, đặc biệt là những người phụ nữ cán bộ đã dũng cảm vượt qua đau khổ, mất mát và xa cách, gánh chịu những hy sinh thầm lặng và đóng góp vào chiến thắng của dân tộc.

Trong thời kỳ chống Mỹ, Anh Thơ đã mở rộng các đề tài và cảm xúc trong thơ của mình, khám phá những nét đẹp của cuộc sống mới, tôn vinh chủ nghĩa anh hùng của con người Việt Nam, đặc biệt là người phụ nữ bình dị.

Bà trở thành một trong những hội viên đầu tiên của Hội Nhà văn Việt Nam vào năm 1957, và là ủy viên Ban chấp hành của hội trong khóa 1 và 2.

Trong khoảng thời gian từ năm 1971 đến 1975, bà làm biên tập viên cho tạp chí Tác phẩm mới và cũng là ủy viên Thường vụ của Hội Liên hiệp Văn học nghệ thuật Việt Nam.

Bà đã qua đời tại Hà Nội do bệnh ung thư phổi. Năm 2007, Anh Thơ đã được trao Giải thưởng Hồ Chí Minh về Văn học nghệ thuật để vinh danh những đóng góp của bà cho văn học Việt Nam.

Danh sách các tác phẩm của Anh Thơ gồm:
Bức tranh quê (thơ, 1939) với 45 bài thơ
Xưa (thơ, in chung, 1942)
Răng đen (tiểu thuyết, 1943)
Hương xuân (thơ, in chung, 1944)
Kể chuyện Vũ Lăng (truyện thơ, 1957)
Theo cánh chim câu (thơ, 1960)
Đảo ngọc (thơ, 1964)
Hoa dứa trắng (thơ, 1967)
Sang Thu (thơ, 1977)
Mùa xuân màu xanh (thơ, 1974) gồm 39 bài thơ
Quê chồng (thơ, 1979)
Lệ sương (thơ, 1995)
Cuối mùa hoa (thơ, 2000)
Hồi ký Anh Thơ (hồi ký, 2002) được chia thành 3 tập: Từ bến sông Thương, Tiếng chim tu hú và Bên dòng sông chia cắt
Bến đò bên sông.

Thành tựu nghệ thuật

Vũ Quần Phương, một nhà thơ, đã đánh giá về đóng góp của Anh Thơ trong phong trào Thơ mới như sau: "Khi bà gia nhập, phong trào này đã có các tên tuổi tiêu biểu và được ổn định, nhưng bà đã đóng góp riêng của mình bằng những bức tranh về cuộc sống thôn quê ở Bắc Việt Nam. Cùng với Nguyễn Bính, Đoàn Văn Cừ, Bàng Bá Lân và nhiều nhà thơ khác, Anh Thơ đã thêm phần giàu lòng yêu quê hương của người Việt Nam". Các bức tranh này, ví dụ như cảnh hoa mướp rụng từng đóa vàng rải rác, hoặc lũ chuồn chuồn bay ngẩn ngơ nhớ nắng trong bài thơ "Sang thu", hay quán tranh đứng im lìm trong vắng lặng, bên chòm xoan hoa tím rụng tơi bời trong bài thơ "Chiều xuân", vẫn được yêu mến cho đến ngày nay. Bên cạnh thơ, tác phẩm hồi ký của bà, "Hồi ký Anh Thơ", cũng được đánh giá cao trong thể loại này.