MƯỜNG MÁN

Tiểu sử

Mường Mán (sinh ngày 20 tháng 5 năm 1947) là một nhà văn, nhà thơ, nhà biên kịch người Việt Nam.Ông tên thật là Trần Văn Quảng, quê ở làng An Truyền (làng Chuồn) huyện Phú Vang, tỉnh Thừa Thiên Huế. Bút danh Mường Mán lần đầu xuất hiện với hai bài thơ ngắn là "Thiếu thời" và "Mùa hạ mới" trên tạp chí Văn năm 1965. Ý nghĩa bút danh lấy từ truyện ngắn cùng tên của Tô Thùy Yên.

Năm 1987, tiểu thuyết Hồng Hạ đạt kỷ lục 35.000 cuốn, đánh dấu sự trở lại của nhà văn Mường Mán. Dù vậy, sự nghiệp chính của ông là mảng văn xuôi bao gồm nhiều tập truyện ngắn, truyện dài và tiểu thuyết đã được xuất bản. Mãi tới năm 1995 ông mới in tập thơ đầu tiên là Vọng Khi tốt nghiệp tú tài phần thứ hai, ông chọn trở thành phóng viên chiến trường ở miền Trung Việt Nam.

Sau sự kiện 30 tháng 4 năm 1975, Mường Mán xuống Cần Thơ sống vì có anh là kĩ sư nông nghiệp, giảng dạy ở Đại học Cần Thơ. Ông xin vào làm công nhân/tạp vụ ở trường này; đồng thời làm ruộng, nhân giống các loại lúa ở nông trại Ô Môn, trước khi chuyển sang làm tại Hội Văn nghệ Cần Thơ.

Năm 1987 đánh dấu sự trở lại nghề văn của ông với tiểu thuyết Hồng Hạ được Nhà xuất bản Mũi Cà Mau in bán khá chạy với số lượng 35,000 bản.

Ngoài văn và thơ, Mường Mán còn được biết đến qua công việc viết kịch bản phim. Ông từng biên kịch các phim Người trong cuộc (1987), Tiếng đờn kìm (còn có tên là Chuyện Ngã Bảy, 1997), Gió qua miền tối sáng (viết chung, 30 tập, 1995), Trăng không mùa (1998), Duyên phận (16 tập, 2003)…

Năm 1995, nhờ bạn bè giúp đỡ, ông trở lại Sài Gòn làm công việc trình bày sách cho Công ty Cổ phần Văn hóa Phương Nam cho đến khi về hưu vào cuối năm 2007. Từ đó tới nay, ông gác bút dành thời gian chăm sóc gia đình và quản lý nhà hàng Ruốc.

Ông cũng có gần 15 năm trình bày bìa và vẽ hơn 300 tranh minh họa cho sách báo, đặc biệt là tập san Áo Trắng. Ông là hội viên Hội Nhà văn Việt Nam và Hội Điện ảnh Việt Nam. Riêng cuốn tiểu thuyết Muối trăm năm được giải thưởng của Hội Nhà văn Việt Nam năm 2001.

Ngoài ra, nhạc sĩ Anh Bằng có sáng tác ca khúc Về phổ thơ Mường Mán do Trường Vũ trình bày.

Phong cách sáng tác

Là người kỹ tính, cầu toàn, mỗi ý tưởng cho bất kể văn chương hay hội họa, Mường Mán bảo ông rất nguyên tắc và tự làm khó chính bản thân mình, để cho ra tác phẩm hoàn hảo theo ý muốn. Trong sáng tác của Mường Mán, là đường nét khi hiện thực, lúc huyền ảo, chỗ lại ma mị, trừu tượng... không theo trường phái hay ngôn ngữ sáng tác cố định. Ông lý giải do không chủ trương gò ép mình vào phong cách sáng tác, quan trọng là thể hiện ý tưởng thành tác phẩm.

Xem Tuần trăng mê hoặc của Mường Mán, cũng không khó để nhận ra những “từ khóa” riêng cho tranh của ông, ấy là lối sử dụng gam màu xanh ngọc, là hình ảnh người phụ nữ mà ông tiết lộ đấy chính là mẹ, là vợ - hai người phụ nữ mà ông yêu nhất đời, cả những nét rất Huế của quê hương được ông âm thầm gửi gắm trong tranh. Tách lối trên văn đàn, thi ca, điện ảnh, để chuyển sang con đường hội họa, Mường Mán có cái lý bởi: “Nó giúp tôi ngộ ra nhiều điều về mình, hiểu mình hơn”.

Viết văn, làm thơ, biên kịch, minh họa bìa sách, và rồi đến sáng tác hội họa, hỏi nhà văn Mường Mán làm cái gì... sướng nhất? Với tính kiệm lời, chắc chắn và chậm rãi như thường lệ, ông rỉ rả: “Tôi kính trọng văn chương và hội họa như nhau, nhưng thể hiện ý tưởng bằng hội họa là sướng nhất. Thời trẻ tôi viết văn, làm thơ, ra một tác phẩm hoàn thiện, sướng cả tuần liền, cứ nghĩ đến nó là thấy sướng. Khi chuyển sang sáng tác tranh (từ 2008), mỗi khi hoàn thiện một tác phẩm, cái sướng của tôi không có điểm dừng. Bởi tranh treo ở đó, đi ra, đi vào, ngắm thấy nó là lại... sướng”.

Tác phẩm tiêu biểu:

· Lá tương tư (truyện dài, 1974);

· Một chút mưa thơm (1974);

· Hồng Hạ (tiểu thuyết, 1989);

· Thương nhớ người dưng (1989);

· Kiều Dũng (tiểu thuyết, 1989);

· Ngon hơn trái cấm (tiểu thuyết, 1989);

· Sớm mai (1990);

· Người đàn ông tội nghiệp của tôi (1990);

· Mùa thu tóc rối (1990);

· Chiều vàng hoa cúc (1992);

· Trộm trái vườn người (1994);

· Bèo nước long đong (1995);

· Trăng không mùa (1995);

· Những ràng buộc êm ái (tập truyện ngắn, 1995);

· Vọng (tập thơ, 1995);

· Cạn chén tình (truyện ngắn, 2003)

· Sáu giang hồ và những mảnh đời phiêu dạt khác" (truyện ngắn và vừa, 2005)

· Tiểu thuyết Mường Mán (tiểu thuyết 5 quyển, 2007)

· Dịu khúc (thơ, 2008)

Kịch bản phim truyện, phim truyền hình:

· Người trong cuộc (1988);

· Tiếng đờn Kìm (1996);

· Trăng không màu (1996);

· Gió qua miền tối sáng (viết chung, 1996)

Thành tựu nghệ thuật

Giải thưởng:

· Giải thưởng của Hội Nhà văn Việt Nam cho cuốn tiểu thuyết "Muối trăm năm” (2001)

· Giải thưởng đặc biệt của Ban Giám khảo Liên hoan Phim toàn quốc tại Nha Trang cho phim “Người trong cuộc” (1990).

· Huy chương vàng Liên quan Phim truyền hình toàn quốc cho phim “Chuyện ngã bảy” (1998).

· Giải thưởng văn học tuổi hai 20 năm 1995 cho tác phẩm “Trăng không màu”.