XUÂN DIỆU

Tiểu sử

Ngô Xuân Diệu quê làng Trảo Nha, huyện Can Lộc, tỉnh Hà Tĩnh, nhưng sinh ra tại quê hương Gò Bồi, làng Tùng Giản, Phước Hòa, Tuy Phước, tỉnh Bình Định. Thân phụ là ông Ngô Xuân Thọ (trong gia phả ghi là Ngô Xuân Thu), thân mẫu là bà Nguyễn Thị Hiệp, sau được làng lấy nghệ danh là Trảo Nha. Xuân Diệu sống ở Tuy Phước cho đến năm 11 tuổi thì ông bắt đầuvào Nam học ở Quy Nhơn.

Bắt đầu sáng tác

• Năm 1936, Xuân Diệu vào Huế học trường Khải Định, gặp Huy Cận và tốt nghiệp phổ thông năm 1937, rồi ra Hà Nội học luật và viết báo. Ông là thành viên của nhóm Tự Lực Văn Đoàn, một tổ chức văn học mà trường học chủ yếu bao gồm các nhà văn trẻ Việt Nam được giáo dục trong hệ thống giáo dục thuộc địa và thông thạo văn học Việt Nam và phương Tây. Ông gia nhập nhóm khá muộn nhưng đã gây dựng được tiếng tăm là điểm nóng của giới trí thức Việt Nam lúc bấy giờ. Xuất bản những tiểu thuyết ngôn tình giải trí bên cạnh những tác phẩm châm biếm gây nhức nhối mà cả xã hội đương thời và chính quyền Pháp đều bác bỏ. Các đồng nghiệp của anh ấy bao gồm Thế Lữ người chuyên về thơ giả tưởng và truyện trinh thám chịu ảnh hưởng của Lãng mạn Pháp. Xuân Diệu cũng lấy cảm hứng từ chủ đề lãng mạn đó nhưng “thiêu đốt cảnh bồng lai tiễn đưa tất cả về trần gian”.Họ cũng lưu ý rằng Xuân Diệu chịu ảnh hưởng của Charles Baudelaire. Ông so sánh các khía cạnh thơ của mình với thơ của Anna de Noailles và André Gide và cho rằng thơ của ông là đỉnh cao của thơ Việt Nam chịu ảnh hưởng Pháp vào năm 2005.

Giữa hai cuộc chiến

· • Căn nhà trên đường Điện Biên Phủ xưa là Cột Cờ .Xuân Diệu ở số 24 Cột Cờ, gia đình Huy Cận ở tầng trên, ông ở tầng dưới cho đến khi mất năm 1985. • Hòa bình lập lại năm 1954, Xuân Diệu trở về ra Hà Nội viết báo làm thơ. Năm 1956, ông kết hôn với nhạc trưởng Bạch Diệp 27 tuổi. Nhưng mối tình không trọn vẹn và họ sớm chia tay. Bạch Diệp sau đó đã tái hôn với một người đàn ông khác. Còn bản thân Xuân Diệu sống một mình trong căn hộ ngay dưới nhà Huy Cận, người đã kết hôn với Ngô Xuân Như, em gái của Xuân Diệu.

· Ngoài làm thơ, ông còn viết cho các nhật báo, Tiền Phong. Ông là một trong những người sáng lập Hội Người làm báo Việt Nam nay là Hội Nhà báo Việt Nam.

· Trong sự nghiệp làm thơ, Xuân Diệu được biết đến như một nhà thơ lãng mạn, “mới nhất trong các nhà thơ mới” (Hoài Thanh), “bà hoàng thơ tình”.

· Năm 1944, Xuân Diệu tham gia phong trào Việt Minh với tư cách đảng viên Đảng Dân chủ Việt Nam. Rồi vào Đảng cộng sản. Sau Cách mạng Tháng Tám, ông công tác ở Hội Văn hóa Cứu quốc và là Thư ký tạp chí Tiền phong của hội, sau đó ông công tác ở Hội Khoa học Văn nghệ Việt Nam với chức vụ Thư ký tòa soạn Tạp chí Văn nghệ ở Việt Bắc. Xuân Diệu tham gia Ban Chấp hành và là Ủy viên Ban Thường vụ Hội Nhà văn Việt Nam trong nhiều năm.

· Từ đó, Xuân Diệu đã trở thành một nhà thơ quan trọng nhất. Ca ngợi cách mạng một “thơ của thị dân”. Lối viết của ông có nhiều thay đổi về giọng điệu: có giọng văn khỏe khoắn, có giọng chính luận và có giọng kể chuyện trữ tình. Tiêu biểu là: Lá cờ Tổ quốc (1945), Dưới sao vàng (1949), Người lính chung (1960), Mũi Cà Mau - Nắm lấy tay nhau (1962), Một khối hồng (1964), Hai ngọn sóng (1967), Em giấu mắt (1970), Thanh Ca (1982), Xuân Diệu Tuyển tập (1983).

· Là cây đại thụ của nền thơ ca Việt Nam hiện đại, Xuân Diệu đã để lại khoảng 450 bài thơ (số lượng lớn có thể tìm thấy trong các di cảo chưa công bố), một số truyện ngắn và nhiều bút ký, tiểu luận, phê bình văn học.

· Xuân Diệu là đại biểu Quốc hội khóa I của Việt Nam, được bầu vào Viện sĩ Báo chí Viện Hàn lâm Nghệ thuật Cộng hòa Dân chủ Đức năm 1983. Ông mất ngày 18 tháng 12 năm 1985 vì một cơn đau tim 69 tuổi, an táng tại nghĩa trang Mai Dịch

Ảnh hưởng thơ ca Pháp đến Xuân Diệu

· Câu thơ nổi tiếng của Xuân Diệu: Yêu là chết trong tim, phỏng theo câu thơ của Edmond Haraucourt: Partir, c' est mourir un peu (đi bộ là chết một chút).

· Nhanh lên, nhanh lên / Ừm, em yêu, tình trẻ đã già... lấy cảm hứng từ lời Alfred de Musset nói với George Sand: Dépêche-toi, George, notre amour est vieux (Nhanh lên nào George, tình yêu của chúng ta đã cũ).

· Văn khấn dịch thơ Pháp: Hơn một bông hoa đã rụng cành

Cuộc sống riêng tư

· Xuân Diệu kết hôn với NSND Bạch Diệp, nhưng hai người đã ly hôn và không có con chung. Sau khi ly hôn ông sống một mình cho đến khi qua đời vào năm 1985. Xuân Diệu cùng quê Hà Tĩnh với Huy Cận (xã An Phú, huyện Vũ Quang, tỉnh Hà Tĩnh). gặp bạn bè thân thiết vợ Huy Cận, Ngô Thị Xuân Như là em gái Xuân Diệu. Nhiều tờ báo lớn đưa tin về mối quan hệ thân thiết giữa hai người nhiều người nghi ngờ Xuân Diệu và người bạn thân Huy Cận có quan hệ tình cảm đồng giới. Huy Cận và Xuân Diệu đã từng ở chung một nhà với nhau nhiều lần trong năm. Bài thơ Tình trai của Xuân Diệu và Ngủ với nhau của Huy Cận được cho là viết về đề tài này. Theo hồi ký của Tô Hoài. Xuân Diệu từng bị phê bình về việc này. Tuy nhiên, cũng có một số bài thơ khác của ông, viết về nhà thơ Hoàng Cát, chẳng hạn bài thơ “Em đi” dành riêng cho nhà thơ này.

· Con nuôi của ông là Tiến sĩ luật, Cù Huy Hà Vũ – con trai nhà thơ Huy Cận và cũng là cháu ruột (chú ruột của ông).