Tiểu sử
Phan Huyền Thư là con gái đầu lòng của nhạc sĩ Phan Lạc Hoa và NSND Thanh Hoa. Vốn là con nhà nòi, năm 7 tuổi Phan Huyền Thư đã bắt đầu học piano, 8 tuổi học thêm violon và ghi ta. Cô từng tốt nghiệp Học viện âm nhạc quốc gia và hợp tác với rất nhiều nhạc sĩ để viết giao hưởng.
Trước khi theo học ĐH Tổng hợp Văn, Phan Huyền Thư từng có ý định trở thành ca sĩ bằng việc đi hát solo ở các phòng trà, quán bar. Nhưng sau đó, cô chuyển sang viết truyện ngắn, làm thơ. Dù ở lĩnh vực nghệ thuật nào, Phan Huyền Thư đều được đánh giá là con người cá tính, sáng tạo.
Sau một thời gian làm việc ở Tạp chí Thế giới Điện ảnh, Phan Huyền Thư được mời về đầu quân cho Hãng phim Tài liệu Khoa học Trung ương với tư cách là một biên kịch. Dần dần, cô được biết đến với tư cách đạo diễn đứng sau những bộ phim tài liệu thành công.
Phan Huyền Thư được đông đảo khán giả cả nước biết đến khi xuất hiện trên sóng truyền hình với tư cách là 1 trong 3 vị giám khảo của Sao Mai điểm hẹn 2012.
Làm nghệ thuật là phải có cái gì đó riêng của mình. Thư có thể và đủ khả năng để thành một ca sĩ chuyên nghiệp, nhưng chưa chắc đã tạo được dấu ấn riêng trong âm nhạc như cha mẹ chị đã làm thành công. Phải sống dưới bóng của những người nổi tiếng nhiều khi là một sự đầy ải. Thời thanh niên, ngang tàng và đôi khi ngỗ nghịch, Thư không muốn nghe những câu nói đại loại như: con nhà nòi thì hát hay là chuyện đương nhiên hoặc theo chiều ngược lại, con nhà nòi mà hát dở thế. Trái tim nghệ sĩ thường nhạy cảm. Vậy nên, dù rất nuối tiếc, Thư cũng quyết tâm rời xa chiếc micro.
Không theo nghiệp cầm ca, nhưng Thư cũng chẳng thể sống một cuộc đời bình lặng như những người khác, dẫu đôi khi, đó là cả một mơ ước. Thư khởi nghiệp chữ nghĩa, chọn câu từ làm bè bạn, chọn ý tưởng làm tri kỷ. Học Tổng hợp Văn như một sự khẳng định với gia đình cũng như người quen rằng, Phan Huyền Thư là một cá tính sáng tạo. Thư viết truyện ngắn. Đầu tiên, chị học theo lối của những nhà văn lớp trước mà chị ngưỡng mộ, như Phạm Thị Hoài chẳng hạn. Thư thích lối viết trần trụi, gai góc của Phạm Thị Hoài, một số truyện ngắn của chị cũng được viết theo phong cách đó.
Nhưng Thư chỉ thật sự lột xác khi chị đến với thơ. Sự lãng mạn, khả năng cảm thụ âm nhạc, học vấn cũng như sự nổi loạn trong sáng tác đã khiến Phan Huyền Thư thành một trong những nhà thơ gây ảnh hưởng lớn đến độc giả. Chị không đoạn tuyệt với thi ca truyền thống, nhưng chị muốn thơ không còn phải lệ thuộc vào niêm luật, về quy tắc như trước nữa. Thơ, với chị, còn phải góp phần giải phóng năng lượng của con người. Không phải chị không đủ tài để sáng tác những câu thơ đèm đẹp, những khổ thơ du dương êm đềm, bởi như vậy, thơ cũng không khác nhiều so với văn xuôi, chỉ khác ở mỗi vần điệu. Nhịp điệu của thơ chính là nhịp điệu của trái tim, của cảm giác.
Cũng chính vì thế, Thư phải hứng chịu nhiều ý kiến trái chiều, thậm chí gay gắt và còn hơn thế nữa. Nhiều người lên án chị, cho rằng chị và những nhà thơ cùng thế hệ đang làm hỏng tiếng Việt, làm hỏng thơ Việt truyền thống. Nhiều lúc, Thư chỉ muốn gào thét để xả nỗi uất ức trong lòng. Tại sao mọi người không nhìn bao dung hơn, không để cho thế hệ nối tiếp được tìm tòi, được thể nghiệm. Còn được hay không, xuất sắc hay không, lung linh hay không, thời gian sẽ là người kiểm chứng tốt nhất cơ mà.
Những lúc như vậy, Thư không tránh khỏi trầm uất, mặc dù chị đã cố tập cho mình một khả năng bình tĩnh trước mọi thị phi vốn không xa lạ gì với chị và những người thân trong gia đình. May mắn cho chị là ở bên cạnh chị có người bạn trăm năm của mình.
Phan Huyền Thư và nghi án đạo thơ
Vào đầu tháng 10/2015, tập thơ Sẹo độc lập của Phan Huyền Thư được đoạt Giải thưởng Văn học 2015 của Hội Nhà văn Hà Nội cho hạng mục Thơ. Tuy nhiên một thời gian ngắn sau khi nhận giải, 2 trong số các tác phẩm của Sẹo độc lập bị tố là đạo thơ.
Tác phẩm Có lẽ đã chết vẫn tốt hơn được cho là bài thơ phái sinh từ Khi tôi chết hãy đem tôi ra biển của Du Tử Lê. Trước ý kiến bị nghi đạo thơ, Phan Huyền Thư bình tĩnh trả lời "Nếu tôi đạo thơ của Du Tử Lê, thì người đầu tiên các bạn nên hỏi là chú ấy, chứ sao lại là tôi... Tôi không muốn lên tiếng, hãy để cho độc giả đưa ra nhận xét".
Vài ngày sau đó, một tác giả khác là Phan Ngọc Thường Đoan đã lên tiếng bài thơ Bạch lộ nằm trong tập Sẹo độc lập của Phan Huyền Thư giống với nhiều câu trong bài Buổi sáng của bà sáng tác từ năm 2000.
Trước những ý kiến trái chiều của dư luận về tác phẩm của mình, sáng ngày 20/10, Phan Huyền Thư đã gửi đơn đến Ban chấp hành Hội nhà văn Hà Nội với nội dung xin trả lại giải thưởng. Chiều cùng ngày, Hội nhà văn Hà Nội ra quyết định thu hồi giải thưởng trên cơ sở những phát hiện mới nhất về việc nghi đạo một số bài thơ của Phan Huyền Thư.
Mặc dù xin trả lại giải nhưng Phan Huyền Thư vẫn khẳng định với BCH Hội Nhà văn Hà Nội rằng bài Bạch lộ được viết từ năm 1996 với tên ban đầu là Độc ẩm, rồi gửi cho một số tạp chí ở Mỹ.
Phan Huyền Thư là con gái đầu lòng của nhạc sĩ Phan Lạc Hoa và NSND Thanh Hoa. Vốn là con nhà nòi, năm 7 tuổi Phan Huyền Thư đã bắt đầu học piano, 8 tuổi học thêm violon và ghi ta. Cô từng tốt nghiệp Học viện âm nhạc quốc gia và hợp tác với rất nhiều nhạc sĩ để viết giao hưởng.
Trước khi theo học ĐH Tổng hợp Văn, Phan Huyền Thư từng có ý định trở thành ca sĩ bằng việc đi hát solo ở các phòng trà, quán bar. Nhưng sau đó, cô chuyển sang viết truyện ngắn, làm thơ. Dù ở lĩnh vực nghệ thuật nào, Phan Huyền Thư đều được đánh giá là con người cá tính, sáng tạo.
Sau một thời gian làm việc ở Tạp chí Thế giới Điện ảnh, Phan Huyền Thư được mời về đầu quân cho Hãng phim Tài liệu Khoa học Trung ương với tư cách là một biên kịch. Dần dần, cô được biết đến với tư cách đạo diễn đứng sau những bộ phim tài liệu thành công.
Phan Huyền Thư được đông đảo khán giả cả nước biết đến khi xuất hiện trên sóng truyền hình với tư cách là 1 trong 3 vị giám khảo của Sao Mai điểm hẹn 2012.
Làm nghệ thuật là phải có cái gì đó riêng của mình. Thư có thể và đủ khả năng để thành một ca sĩ chuyên nghiệp, nhưng chưa chắc đã tạo được dấu ấn riêng trong âm nhạc như cha mẹ chị đã làm thành công. Phải sống dưới bóng của những người nổi tiếng nhiều khi là một sự đầy ải. Thời thanh niên, ngang tàng và đôi khi ngỗ nghịch, Thư không muốn nghe những câu nói đại loại như: con nhà nòi thì hát hay là chuyện đương nhiên hoặc theo chiều ngược lại, con nhà nòi mà hát dở thế. Trái tim nghệ sĩ thường nhạy cảm. Vậy nên, dù rất nuối tiếc, Thư cũng quyết tâm rời xa chiếc micro.
Không theo nghiệp cầm ca, nhưng Thư cũng chẳng thể sống một cuộc đời bình lặng như những người khác, dẫu đôi khi, đó là cả một mơ ước. Thư khởi nghiệp chữ nghĩa, chọn câu từ làm bè bạn, chọn ý tưởng làm tri kỷ. Học Tổng hợp Văn như một sự khẳng định với gia đình cũng như người quen rằng, Phan Huyền Thư là một cá tính sáng tạo. Thư viết truyện ngắn. Đầu tiên, chị học theo lối của những nhà văn lớp trước mà chị ngưỡng mộ, như Phạm Thị Hoài chẳng hạn. Thư thích lối viết trần trụi, gai góc của Phạm Thị Hoài, một số truyện ngắn của chị cũng được viết theo phong cách đó.
Nhưng Thư chỉ thật sự lột xác khi chị đến với thơ. Sự lãng mạn, khả năng cảm thụ âm nhạc, học vấn cũng như sự nổi loạn trong sáng tác đã khiến Phan Huyền Thư thành một trong những nhà thơ gây ảnh hưởng lớn đến độc giả. Chị không đoạn tuyệt với thi ca truyền thống, nhưng chị muốn thơ không còn phải lệ thuộc vào niêm luật, về quy tắc như trước nữa. Thơ, với chị, còn phải góp phần giải phóng năng lượng của con người. Không phải chị không đủ tài để sáng tác những câu thơ đèm đẹp, những khổ thơ du dương êm đềm, bởi như vậy, thơ cũng không khác nhiều so với văn xuôi, chỉ khác ở mỗi vần điệu. Nhịp điệu của thơ chính là nhịp điệu của trái tim, của cảm giác.
Cũng chính vì thế, Thư phải hứng chịu nhiều ý kiến trái chiều, thậm chí gay gắt và còn hơn thế nữa. Nhiều người lên án chị, cho rằng chị và những nhà thơ cùng thế hệ đang làm hỏng tiếng Việt, làm hỏng thơ Việt truyền thống. Nhiều lúc, Thư chỉ muốn gào thét để xả nỗi uất ức trong lòng. Tại sao mọi người không nhìn bao dung hơn, không để cho thế hệ nối tiếp được tìm tòi, được thể nghiệm. Còn được hay không, xuất sắc hay không, lung linh hay không, thời gian sẽ là người kiểm chứng tốt nhất cơ mà.
Những lúc như vậy, Thư không tránh khỏi trầm uất, mặc dù chị đã cố tập cho mình một khả năng bình tĩnh trước mọi thị phi vốn không xa lạ gì với chị và những người thân trong gia đình. May mắn cho chị là ở bên cạnh chị có người bạn trăm năm của mình.
Phan Huyền Thư và nghi án đạo thơ
Vào đầu tháng 10/2015, tập thơ Sẹo độc lập của Phan Huyền Thư được đoạt Giải thưởng Văn học 2015 của Hội Nhà văn Hà Nội cho hạng mục Thơ. Tuy nhiên một thời gian ngắn sau khi nhận giải, 2 trong số các tác phẩm của Sẹo độc lập bị tố là đạo thơ.
Tác phẩm Có lẽ đã chết vẫn tốt hơn được cho là bài thơ phái sinh từ Khi tôi chết hãy đem tôi ra biển của Du Tử Lê. Trước ý kiến bị nghi đạo thơ, Phan Huyền Thư bình tĩnh trả lời "Nếu tôi đạo thơ của Du Tử Lê, thì người đầu tiên các bạn nên hỏi là chú ấy, chứ sao lại là tôi... Tôi không muốn lên tiếng, hãy để cho độc giả đưa ra nhận xét".
Vài ngày sau đó, một tác giả khác là Phan Ngọc Thường Đoan đã lên tiếng bài thơ Bạch lộ nằm trong tập Sẹo độc lập của Phan Huyền Thư giống với nhiều câu trong bài Buổi sáng của bà sáng tác từ năm 2000.
Trước những ý kiến trái chiều của dư luận về tác phẩm của mình, sáng ngày 20/10, Phan Huyền Thư đã gửi đơn đến Ban chấp hành Hội nhà văn Hà Nội với nội dung xin trả lại giải thưởng. Chiều cùng ngày, Hội nhà văn Hà Nội ra quyết định thu hồi giải thưởng trên cơ sở những phát hiện mới nhất về việc nghi đạo một số bài thơ của Phan Huyền Thư.
Mặc dù xin trả lại giải nhưng Phan Huyền Thư vẫn khẳng định với BCH Hội Nhà văn Hà Nội rằng bài Bạch lộ được viết từ năm 1996 với tên ban đầu là Độc ẩm, rồi gửi cho một số tạp chí ở Mỹ.
