MỘNG TUYẾT

Tiểu sử

· Mộng Tuyết sinh thần ngày 9-1-1914 ở làng Mỹ Đức, tỉnh Hà Tiên (nay là huyện Mỹ Đức và TP Hà Tiên, tỉnh Kiên Giang) . Và tham gia viết Trí Đức văn ngay năm 12 tuổi. Hài cốt nhà thơ Đông Hồ cùng một số tác phẩm thời kỳ đầu về được ông sưu tập với tiêu đề Này in trên Nam Phong tạp chí năm 1930 và nổi danh từ đấy.

· Năm 1943, Hằng Phương in bài thơ Hương Xuân cùng với Anh Thơ và Vân Đài. Đây là tập thơ tình đầu tay của Việt Nam. Vào cuối năm 1950, bà theo chồng là nhà thơ Đông Hồ vào Sài Gòn thành lập tiệm sách của Nhà xuất bản Bốn Phương và Yểm Yêm Thu Trang.

· Tháng 3/1969 chồng qua đời, bà trở về vườn sinh sống một mình ở quận Tân Bình. Đến năm 1995, ông nghỉ hưu trí về sinh sống hết cuộc đời trong Khu tưởng niệm nhà thơ Đông Hồ ở TP Hà Tiên (ngày nay là TP Hà Tiên thuộc tỉnh Kiên Giang) . Mộng Tuyết qua đời vào 1 tháng 7 năm 2007 ở Bệnh viện Đa khoa Kiên Giang.

· Trong ký ức của nữ sĩ, buổi tiễn đưa tại ga Hàng Cỏ vào 5 giờ chiều ngày 2/9/1939 vẫn còn nguyện vẹn. Nguyễn Tuân và Lưu Trọng Lư, những danh sĩ Bắc Hà ra tiễn bạn phương Nam. Nữ sĩ đã ghi lại: “Trên ga Hàng Cỏ đông nghẹt người. Người đi đã đông mà người tiễn còn đông hơn. Có hai mẫu người đứng gần nhau mà rất tương phản: Một người dễ dãi, giản dị, một người thì thì nghiêm chỉnh. Người trên là tác giả “Con nai vàng ngơ ngác…” người dưới là một văn nhân thèm đi. Nhà văn “Vang bóng một thời” này đang gợi dậy lòng say mê phong vị sông hồ của tôi từ tấm bé…”.

· Sau năm 1945, bà chuyên viết ký sự lịch sử, tùy bút và khảo cứu cho tạp chí Bách khoa, Văn học ở Sài Gòn. Năm 1960, xuất bản ký Đường về Hà Tiên, truyện lịch sử Nàng Ái Cơ trong chậu úp năm 1961, Truyện cổ Đông Tây 1969. Ngoài ra bà còn viết khảo luận. Những năm 1995-1996, bà cho tái bản Gầy hoa cúc, Hà Tiên xưa và nay, Hà Tiên thập cảnh và mới đây, năm 1999 bà vừa cho ra đời bộ ba hồi ký Núi Mộng Gương Hồ trên 800 trang. Mặc dầu viết nhiều thể loại, chủ yếu Mộng Tuyết là một nhà thơ, theo Hoài Thanh trong thi nhân Việt Nam, “Thơ Mộng Tuyết có một vẻ yêu kiều riêng với nhiều cung bậc, lúc bàng bạc sương khói như trong Dương Liễu Tân Thanh, lúc hồn nhiên nhí nhảnh như Làm cô gái Huế, Em xấu hổ…”.

· Thế nhưng năm 1945, giặc Nhật gây nạn đói, hai triệu người chết ở miền Bắc Tổ quốc, bà đã dõng dạc lên án trong Mười khúc đoạn trường với lời tố cáo “đốt thóc thay vì đốt củi khô”. Và nữ sĩ đã đứng lên “dưới cờ” khởi nghĩa: “Kết chặt hàng đi dưới bóng cờ. Trời Nam dành lại nước non xưa…” có đề tặng Ân Ngũ Tuyên (tức bút hiệu Nguyễn Tuân).

Tác phẩm

· Đường vào Hà Tiên (tùy bút, 1960)

· Nàng Ái Cơ trong chậu úp (tiểu thuyết lịch sử, 1961)

· Truyện cổ Đông Tây (1969)

· Dưới mái trăng non (thơ, 1969)

· Ngoài ra, bà còn dịch thơ và viết khảo cứu văn học.

Nhận xét

· Nhà văn Mộng Tuyết (Hà Tiên, 2003). Mặc dù viết ở nhiều thể loại nhưng Mộng Tuyết được biết đến nhiều nhất với tư cách là một nhà thơ. Thơ ông, như Hoài Thanh, Hoài Chân từng nhận xét: Thơ nhẹ nhàng, hóm hỉnh, hay xúc động, hay khát khao hay sóng gió, khi thương mình, khi đùa, khi cám ơn người thương. Người đọc bài thơ bỗng thấy lòng rung động, như đang đọc một bức thư tình gửi cho một người bạn. Người cảm thấy mình đã xâm phạm vào sự riêng tư của một tâm hồn, trong tay người ấy như có một tình yêu.

· Về văn thơ tiền chiến, Nguyễn Vỹ đánh giá: Đặc biệt về văn xuôi, Mộng Tuyết viết rất ngọt, bố cục chặt chẽ, mang nặng âm hưởng truyện Tàu...Thơ Mộng Tuyết cũng khác thơ Đông Hồ, thơ tứ tuyệt nhiều hơn, tinh tế hơn.

· Từ Điển Tác Giả Văn Hóa Việt Nam Ca ngợi: Thơ anh chuẩn mực, trong sáng, hồn nhiên, ngọt ngào như tiếng nói nhỏ nhẹ của những cô hàng xóm lễ phép..: Salida desde Ba Huyen Thanh Quan, Doan Thi Diem, Tuong Pho... hacia Mong Tuyet... Ai cũng mang đến cho đời những vần thơ nhỏ nhưng hay...

· Ngoài ra, Mộng Tuyết còn có những bài thơ giàu cảm xúc thể hiện những sự kiện bi tráng, hào hùng của dân tộc Việt Nam như: “Mười Đoạn Dài”, “Dưới Cờ” (1945), “Nhật Báo Thành Phố”. Thành phố” (1947).

· Trích một đoạn:

Đây một tờ thư của thị thành

Thả về thăm hỏi chiến khu xanh.

Hỡi anh chiến sĩ mùa thu trước,

Hơn một mùa thu bận chiến tranh.

Lẫm liệt rừng thu gió tải về

Bao tờ lá đỏ chiến công ghi.

Bao tờ lá đỏ đề lời máu,

Thề quyết thành công một chuyến đi…

(Chiếc lá thị thành)

· Mộng Tuyết và Đông Hồ là hai nhà thơ mới tiêu biểu của miền Nam Việt Nam.