TRẦN VÀNG SAO

Tiểu sử

Tiểu sử

· Trần Vàng Sao tên thật là Nguyễn Đính, sinh 1941 (Tân Tỵ), tại Thừa Thiên Huế. Năm 1961 anh đậu tú tài rồi vào Đại Học Huế tham gia phong trào sinh viên cùng lứa với Hoàng Phủ Ngọc Tường, Trần Quang Long, Ngô Kha. Từ năm 1965 đến năm 1970, ông vào chiến khu, công tác ở Ban Tuyên giáo Thành ủy Huế, viết báo với các bút danh Nguyễn Thiết, Lê Văn Sắc, Trần Sao. Năm 1970, được đưa ra bắc để phục hồi và điều trị. Tại đây, anh ghi nhật ký những suy nghĩ của mình về cái gọi là “nội địa xã hội chủ nghĩa” và sau đó bị tố cáo, bị tố cáo và bị cô lập đến mức anh cảm thấy mình không còn được coi là con người xã hội chủ nghĩa, mà anh là “con vật, con chó”. đã trở thành, theo hồi ký của ông sau này "Tôi bị bắt (nhớ những năm tôi bị bắt và được trả tự do và sống như một nhà tù năm )".

· Sau ngày đất nước thống nhất (4/1975), Trần Vàng Sao tình nguyện về quê công tác nhưng không được nhận; Ông về Huế làm liên lạc văn công thị xã, sau đó được phân công về Phòng Văn hóa TP Huế rồi chuyển về thị xã Hương Lưu (nay là Vỹ Dạ), Huế làm văn công liên lạc cho đến khi nghỉ hưu năm 1984. Ông sống tại thành phố Huế và từ trần lúc 14 giờ 45 phút ngày 09 tháng 5 năm 2018.

· Ông ít đăng thơ, nhưng nổi tiếng với tập “Bài thơ yêu nước”, ký bút danh Trần Vàng Sao, sáng tác tháng 12-1967, hiện được chọn vào top 100 bài thơ Việt Nam thế kỷ 20 theo nhà phê bình văn học Đặng Tiến Thường ở Pháp: Năm 1993, NXB Tân Thư (California, Mỹ) in tập thơ “Những bài thơ yêu nước” của nhà thơ Trần Vàng Sao.

· Năm 2008, Nhà xuất bản Giấy vụn in tập thơ Người yêu nước. Hội Nhà văn và Công ty Nhã Nam phối hợp xuất bản. Một ấn phẩm đặc biệt về thơ và mỹ thuật. Sách được bán trên toàn hệ thống Công ty Nhã Nam. Ngày 12 tháng 11 năm 2021, tập thơ đã nhận được Giải thưởng Sách Quốc gia về sách quốc gia 2021.

Tập thơ của tình bạn và lòng chính trực

Một hôm nhà thơ Nguyễn Quang Thiều, lúc đó là Phó Chủ tịch Hội Nhà văn Việt Nam, Giám đốc Nhà xuất bản Hội Nhà văn, thấy nhà thơ Nguyễn Khoa Điềm đến Hội với tư cách bạn đọc. Anh mang đến một tập thơ rất cảm động của “người tốt”, như anh gọi họ, nhà thơ Trần Vàng Sao. Ông Điềm cho biết có người hứa với ông là sẽ bảo vệ cuốn sách bằng mọi cách cần thiết, nhưng khi ông mang bản thảo đến thì họ tìm cách từ chối. Họ sợ cái tên Trần Vàng Sao với những vần thơ chân chất đến đau lòng. Ông nhờ nhà xuất bản Hội Nhà Văn xuất bản một cuốn sách do họ cùng tuyển chọn, gồm những bài chưa xuất bản từ văn khố gia đình, mà ông Diệm phải động viên gia đình nhà thơ Trần Vàng Sao xuất bản, cung cấp bản thảo.

Hai nhà thơ đồng hương, cùng thế hệ, cùng yêu nước theo cách của mình nhưng đã có số phận thật khác biệt, nhưng họ vẫn gắn bó yêu thương.

Ông Nguyễn Quang Thiều chia sẻ với Tuổi Trẻ rằng nhà thơ Nguyễn Khoa Điềm từng nói với ông rằng ông mê thơ ông, mê Trần Vàng Sao. Anh ấy nhìn thấy một trái tim thẳng thắn trong bạn và trong thơ của bạn.

Nhưng bản thảo tâm huyết của cuốn Bài thơ của một người yêu nước mình không chỉ có công lao của nhà thơ Nguyễn Khoa Điềm mà còn có nhiều bạn bè văn nghệ Huế, trong đó đặc biệt phải kể đến vai trò của nhà văn, nhà phê bình Tôn Nữ Ngọc Trai - người rất thương quý nhà thơ Trần Vàng Sao, một tình bạn văn chương trong nhiều thập kỷ.

Vốn yêu quý những vần thơ chân thật và xúc động mạnh mẽ của "một người yêu nước mình", ông Thiều quyết tâm in tập thơ và bảo vệ nó dù một số người thân cận khuyên ông nên cẩn trọng.

"Ông bày tỏ toàn bộ tình yêu chân thực của ông ra... Thơ ca phải đi từ trái tim thực sự, phải đập vang lên trong yêu thương, hay trong buồn bã, đau đớn, đập vang lên trong niềm hy vọng. Chỉ khi đó văn học mới mang lại cho chúng ta điều gì đó, mới có thể kết nối với bạn đọc" - ông Thiều chia sẻ.

Tập thơ được ghi nhận ở Giải thưởng sách quốc gia được chủ tịch Hội Nhà văn VN đánh giá là "một bước ngoặt" nhưng ông cũng khẳng định đây là "điều phải đến, để dần dần trả lại vị trí xứng đáng cho những giá trị đích thực".

Vào năm 2012 cũng chính NXB Hội Nhà Văn đã in tập thơ của Trần Vàng Sao có tên Gọi tìm xác đồng đội, do nhà báo Trung Dân lúc đó là trưởng đại diện của NXB Hội Nhà Văn ở TP.HCM tổ chức xuất bản. Đây là tập thơ được xuất bản chính thức đầu tiên của Trần Vàng Sao.

Để bảo vệ được cái tên gọi đúng của tập thơ, cũng là tên một bài thơ, ông Thiều lúc đó đã quyết định in trọn vẹn, chính xác bài thơ dài này trên tờ Nghệ Thuật Mới do ông phụ trách để "đo" dư luận, dọn đường cho cuốn sách được ra đời trọn vẹn nhất.

Tác phẩm

· Hồi ký Tôi bị bắt (1976)

· Cương lĩnh chính trị diễn ca

· Bài thơ của một người yêu nước mình (19-12-1967)

· Người đàn ông 43 tuổi nói về mình (1984)

· Buổi trưa giữa đường tôi ngồi núp mưa (1990)