PHẠM TIẾN DUẬT

 

Nhà thơ Phạm Tiến Duật sinh ngày 14 tháng 1 năm 1941 tại Phú Thọ. Trong một gia đình nhà giáo, vợ là nông dân. Sau khi tốt nghiệp trường Đại học Sư phạm Hà Nội, ông nhập ngũ và  phục vụ tại ngũ. 14 năm, trong đó  8 năm. với Trường Sơn, với Đoàn 559.

Ông cũng chia sẻ "Tôi có liên hệ máu thịt với Trường Sơn và có thể chính Nó đã đẻ ra đời thi sĩ Phạm Tiến Duật. Xưa, nay và mai sau này có thêm một cái gì thấm sâu vô lòng tôi cũng là do những ngày tháng trên Trường Sơn ".

Phạm Tiến Duật, người đã hoạt động với vai trò là nhà báo tiền tuyến và trải nghiệm nỗi hy sinh, mất mát, đau khổ cả vật chất và tinh thần của bao người lính trong những ngày tháng chiến tranh gian nan và ác liệt còn Phạm Tiến Duật là Phạm Tiến Duật ở giữa và sau thời kỳ kháng chiến đánh Hoa Kỳ Các trạng thái. Trong sách, ông đã trao tư liệu cùng trải nghiệm thực tế chiến đấu tại nhà trường. Để phần trên gợi lên được cái sự bay bổng, mơ mộng đầy tình cảm của một thi sĩ việt nam. Bộ hai đã đem đến với ông nhiều khoảnh khắc tuyệt vời qua các tập thơ ông sáng tác cùng khoảng thời gian đó. "Thơ anh mang hơi thở của hiện đại nhưng vẫn có sự phong trần, bụi bặm và ngang tàng của một người lính thời đánh Hoa Kỳ. Thơ ông có sức mạnh của cả một đoàn quân đánh trận "... (vợ Nguyễn Văn Thọ) .

Quãng thời gian trên Trường Sơn là khoảng cuộc đời đẹp đẽ nhất của thi sĩ Phạm Tiến Duật. Ông cũng bảo rằng việc có mặt của ông trên con đường Trường Sơn đầy khói lửa cuộc chiến đấu ác liệt của quân đội và nhân dân việt nam là một chuyến hành trình vĩ đại của số phận. Chỉ có lên trường sơn thì anh mới thấy và phát hiện ra tình yêu, sức mạnh của đời mình thông qua các nhân vật vô cùng đặc biệt như những chàng trai mở đường, cô gái tnxp, vị tướng hay bà mẹ Pa Cô, Vân Kiều. .. Này Trong chiến tranh với Hoa Kỳ, Trường Sơn là đỉnh cao của tất cả vinh quang. Những cái mà chỗ kia có thì Trường Sơn cũng có. Những cái chỗ kia không có thì Trường Sơn cũng có. Trường Sơn cho Phạm Tiến Duật một báu vật. Ngược lại, Phạm Tiến Duật chỉ đường Trường Sơn. Từng người lính Trường-Sơn hay nói đúng hơn là toàn bộ nhân dân thời đó đã cảm thấy mình qua các tác phẩm của anh.

Thơ anh là một Trường Sơn thu bé với hình ảnh người lính lái quả cảm, kiên cường: ôm nhau đùa (thơ về tiểu đội xe không gương) ; chiến sĩ công binh cầu đường: Đồng đội lặng lẽ/Nén nhang hoà vào bài ca/Trên nền cát trắng/Cây bi thép im tiếng (Trăng và ánh nến) ) ; những cô nàng thanh niên tình nguyện: "Hôm nay em phá bao bom/Đêm em mơ gặp mấy anh ở đây" nhưng rất tinh nghịch, vô cùng duyên dáng và đầy nữ tính "Khăn xanh, cái áo mặc giữa nắng ban mai/Trang giấy trải khắp trời chiều" - (Lời người thiếu nữ gửi mình) ; chàng lính canh quán: "Mười năm đời xa phố, nhớ phố/Tám năm trong núi trong hang/Cho nhau tất cả. .. /Do phía nam tất cả (tiếng hát bạn tù) . ..

Phạm Tiến Duật đã khiến những anh bộ đội đỡ cô độc và làm ấm áp tâm hồn của người lính đang ngày đêm ngồi lắng nghe lời thì thầm của trời mưa. Phạm Tiến Duật nói thay cho một dân tộc. Anh nói giúp cả chàng lính trẻ và các cô gái tình nguyện. Nói nên niềm tin, hi vọng và khát khao, nỗi buồn trên mặt trận. ..

Và độc đáo nhất là tập bài "Trường Sơn Đông – Trường Sơn Tây" do Phạm Tiến Duật viết vào khoảng cuối năm 1969 ở thị trấn Cô Giang ven dòng sông Son tỉnh Quảng Bình, một vần thơ khiến anh lính lúc nào cũng nghĩ thấy. trên mặt trận luôn hiện hữu bên ba lô của bạn.

Khi nhạc sĩ Hoàng Hiệp soạn lời bài thơ thì chất thơ cùng chất nhạc hoà quyện chặt chẽ với giai điệu và vút cao đôi cánh vang giữa chiến trận đã thôi thúc cả triệu con tim lên đường ra tiền tuyến để đánh địch lập công Trên rừng Trường Sơn. /Hai người đã mất/Đường ra mặt trận mùa hôm nay xa lắm/Trường Sơn Đông thương nhớ Trường Sơn Tây.

Với cấu tứ giản dị dễ hiểu mang âm điệu mộc mạc và đầy chất thơ, ca từ hay cùng tiết tấu đậm đà chất lính của bài hát đã "thổi bùng ngọn lửa" trong lòng mỗi thính giả. Bài hát không thành công ở khía cạnh kỹ thuật và cảm xúc, song dường như đã bộc lộ rõ ràng nhất bao cảm xúc to lớn của xã hội, của cả một thế hệ trẻ, của toàn đất nước khi đó.

Ở hậu phương, các chiến sĩ hát bài "Đông Trường Sơn, Tây Trường Sơn". Cho đến nay, "Trường Sơn Đông - Trường Sơn Tây" luôn là một ca khúc hay và có sức sống lâu bền trong lòng nhân dân. Đối với những người lính Trường Sơn đã anh dũng chiến đấu và hi sinh thì đây là ca khúc bất tử, là tình cảm thiêng liêng và sự tự hào mỗi khi cùng nhau nhớ đến Trường Sơn oai hùng, oanh liệt. ..

Sức hút của thơ Phạm Tiến Duật không chỉ nằm ở tính mới mẻ về lối tiếp cận thực tế mà cả cấu trúc và phong cách: Không cửa sổ đâu là xe không cửa sổ. Hư hỏng lắm/Cái chòi ta ở/Trông mây, nhìn núi, ngắm biển (thơ về chuyến xe tuần tra không cửa sổ) hay Chấn thương trước khi đến viện/Tôi vẫn chờ tiếng xe kêu/nằm sấp nhớ Trăng nằm ngửa nhớ bến/giật mình tỉnh dậy thì hụt chân đi (nhớ) . .. vừa bộc lộ trình độ kĩ thuật vững, lại phản ánh sức trẻ cùng sự năng động của các chàng trai, cô gái - những hình ảnh thường ngày vô tư bước trên nền thơ, thành những biểu trưng rực rỡ cho nét thanh xuân và sức sống hồn nhiên của tuổi trẻ thời kỳ chống Hoa Kỳ. ..

Sau hoà bình, Phạm Tiến Duật lại sáng tác thơ với nhiều chiêm nghiệm sâu của mình trước ranh giới giữa mạng người và sự chết. Vậy thơ "Tiếng súng và tiếng chuông chùa" (1997) dành cho các nữ binh ở mặt trận trở về, được sống và lao động tốt theo một quan niệm hết sức nhân đạo của người Việt Nam. Bài là họ đã có nhiều ngày tháng tươi đẹp nhất trong cuộc đời, với biết bao người bạn đồng hành thương yêu nhất của. ..

Những bài thơ xuất sắc nhất của Phạm Tiến Duật là: "Vầng trăng lửa" (1970) , "Thơ một con đường" (1971) , "Hai đầu núi" (1981) , "Nhóm lửa" (1996) , "Tiếng Bom Chuông Chùa" (Tiếng Hát 1997) , "Tuyển Tập Phạm Tiến Duật" (2007) . ..

Ngày 4 tháng 12 năm 2007, bệnh ung thư phổi đã đưa anh ra ngoài đời thực trước nỗi đau khổ tột độ của đông đảo bè bạn, đồng đội cùng nhiều độc giả yêu mến thơ anh.